viewpoint

Tijdens onze vakantie in Engeland de afgelopen zomer verbleven we een paar dagen in een bungalow aan het Kielder Lake, in de provincie Northumberland. Bij onze wandelingen in de bossen op de oevers van het meer kwamen we objecten tegen die onderdeel uitmaken van een permanente openlucht architectuur- en kunstroute. Eén van de deelnemende kunstenaars daaraan is Tania Kovats (1966, Engeland), die zich met haar werk richt op het beleven van de natuur. Hier, in Kielder, koos ze het uitkijkpunt -ofwel 'viewpoint'- als object.

Zij zegt onder meer: "There is always pleasure being able to stop and view an area, see where you have come from, locate a future destination, allow the experience of your visit to grow. Viewpoint offers up a frame for landscape and mediates the experience of looking".
 
 

Haar kunstwerk is een driedimensionale versie van het symbool voor een viewpoint van 'Ordnance Survey': een soort halfronde waaier. (Ordnance Survey is een organisatie die in Engeland routekaarten maakt en uitgeeft).
Het bord bij het kunstwerk:
 
 

'Kijken' als belevenis op zich. Het kan niet anders of ik vind dat als haikuliefhebber prachtig geformuleerd.
Haikudichters kijken naar mijn idee anders naar dingen, bewuster denk ik. Dat geldt zeker voor mij, hoewel ik er eigenlijk niet zo bij nadenk. Het is iets in gedachten wat ongemerkt gebeurt en overal en altijd doorgaat.
Voor mij begon dat proces ergens in 2007. Eén van mijn eerste haiku's, die ook in de Spreeuwenagenda van 2008 geplaatst werd, is deze:
 

Prille ochtendzon;

een merel legt zijn schaduw

languit in het gras

Het einige wat ik toen van haiku wist dat het me zeer aantrok, en dat ik er meer mee wilde gaan doen. En na veel lezen en zelf schrijven vond ik geleidelijk de vorm waar ik me goed bij voelde, en nog steeds voel. Ook besloot ik om definitief onder mijn meisjesnaam te schrijven.
De merelhaiku uit 2007 zou ik tegenwoorden anders neerzetten. Het mag voor mij inmiddels best wat bondiger, zonder al te veel beeldspraak en poespas. Maar goed, hoe zou dat er dan anno 2011 uitzien? Een eerste ruwe versie zou kunnen zijn:
 

ochtendzon

de uitgerekte schaduw

van een merel

of zelfs:
 

ochtendzon

de schaduw

van een merel

 
Wordt (misschien) vervolgd...

[uit de Spreeuwenagenda 2008]

 
NB. 
Meer informatie over Kielder Lake is te vinden op www.visitkielder.com
Op http://www.land2.uwe.ac.uk/kovats.htm is meer te lezen over Tania Kovats

grey silence

My footsteps echo loudly in the grey silence of the fog. Back home safely I search for my keys to open the back door, when I recognize the sound of geese. I turn and look up, however it is impossible to estimate the distance. The volume of the muffled sounds increases slowly, to arrive somewhere directly above me half a minute later.
Standing patiently I follow the sound with my eyes, until it is gone.

frost flowers

on the window

the street deserted

 

[in 2010 verschenen op Haibun Today]

ferry

 

de veerboot vertrekt

terugzwaaien naar mensen

die ik niet ken

echo

calling home

for his birthday

the echo on the line

naar huis bellen

voor zijn verjaardag

de echo op de lijn

[eerder verschenen in Blithe Spirit]

macaroon pudding

Uit: Shamrock #16

Tevens verschenen in de bundel 'Shamrock Haiku Journal: 2007 - 2011', een compilatie van 20 edities van het online magazine Shamrock.

october sky

 
oktoberlucht

omhoog kijken

en eens lekker niezen

    

[de haiku is eerder verschenen in Blithe Spirit]

oude meesters (2)

In de rubriek ‘oude meesters’ wordt eens per maand een haiku van één van de Japanse haikumeesters onder de (mijn) loep genomen. Wat vind ik ervan, wat haal ik eruit, wat doet het met me? Reacties zijn van harte welkom!

Deze maand nogmaals een haiku van Yosa Buson¹:

Een bodemloze

emmer rolt heen en weer

in de najaarsstorm.

De haiku lezend en herlezend zie ik het beeld dat hier geschetst wordt steeds duidelijker voor me, en omdat ik van het najaar hou, is dat beeld aangenaam.

Ik zie een boerderij in een weids en kaal landschap. Binnen brandt de kachel, kaarsen zorgen voor spaarzame verlichting. Buiten jaagt een harde wind de wolken voort, en door het donkere weer valt de avond vroeg in. Ergens bij de achterdeur rolt en ratelt een omgevallen emmer, het geluid komt af en toe boven de wind uit.

En dat allemaal in zestien lettergrepen; een prachtig voorbeeld van ‘show, don’t tell’.

Wat me intrigeert is dat de emmer van Buson een bodemloze emmer is. Waarom? Een emmer zonder bodem heeft als emmer toch weinig nut meer. Deze herfsthaiku lijkt daarmee de nadruk te leggen op de vergankelijkheid.

(Toch leert even googelen dat een bodemloze emmer wel degelijk een functie kan hebben: een eenvoudig voorbeeld is dat een emmer zonder bodem rondom een plant kan worden ingegraven, om te voorkomen dat deze zich door de hele tuin verspreidt)

De vorm waarin deze haiku is neergezet spreekt me persoonlijk wat minder aan. Dat komt eigenlijk met name door de afgekapte eerste regel, die daardoor wat geforceerd overkomt. Helaas ben ik het Japans niet machtig, maar het zou interessant zijn om te weten wat de invloed van de vertaler is geweest in dit opzicht. In hoeverre speelt bijvoorbeeld het aantal lettergrepen hier een rol?

Hoe dan ook, de inhoud van de haiku maakt veel, zo niet alles, goed. Het inspireert tot allerlei beelden, en dan kan het zomaar gebeuren dat er een nieuwe haiku uit voortkomt. De herfst is immers niet alleen de onstuimigheid van een najaarsstorm, maar ook de stilte van de ochtendnevel, het verkleuren van bladeren, de ganzentrek die begint.

Het is zoals Buson zelf ooit zei: ‘de ware aard van de dingen is poëtisch.’

¹  uit ‘De maan in bezit’, met haiku’s van Yosa Buson (1716-1783).

In 1987 verschenen bij Uitgeverij Kairos, Soest. ISBN 90 70338 20 3

thick snow

diepe sneeuw

haar stappen

in de zijne

  

[gepubliceerd op Daily Haiga]

[de haiku verscheen eerder op Haibun Today]

morning flight

early morning flight

somebody's pool

catches the sun

 
 

ochtendvlucht

diep beneden ons

de zon in een zwembad

 

[de Engelstalige versie is verschenen in Blithe Spirit - volume 21 #3]